Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2008

Κι όμως "...δεν άνθησαν ματαίως"!

Νίκος Εγγονόπουλος: "Το πνεύμα της μοναξιάς", 1939. Ελαιογραφία σε μουσαμά.

Ο εφιάλτης των φοιτητικών μου χρόνων συνοψίζεται σε τρείς λέξεις: "Εισαγωγή στη Λογοτεχνία". Πίσω από αυτόν τον απλό, χαριτωμένο -όσο και παραπλανητικό- τίτλο κρύβεται ένα εξάμηνο αφιερωμένο στην μελέτη του κινήματος του Υπερρεαλισμού και των εκφραστών του. Το μάθημα αυτό είχε στοιχειώσει την φοιτητική μου ύπαρξη και είχε γίνει αιτία και αφορμή για πολλούς πονοκεφάλους. Πονοκεφάλους, αλλά και εφιάλτες, στους οποίους καθόμουν στο καφενείο "La Promenade de Venus" παρέα με τον Αντρέ (Μπρετόν) -και την Ελίζα του, βεβαίως βεβαίως- κι εκεί που πίναμε το καφεδάκι μας και κουσκουσεύαμε, να σου και ο Εμπειρίκος΄ ο οποίος μου ζητούσε να απαγγείλω απέξω το "Ράγκα-Παράγκα". Αν έκανα κανένα λάθος μ'έβαζε τιμωρία, να αντιγράψω 100 φορές την διακήρυξη της 27ης Νοεμβρίου 1925 (σαν σήμερα!). Τόσο βαριά περίπτωση δηλαδή!

Τελικά το μάθημα το πέρασα (δεν αποκαλύπτω πόσες φορές το έδωσα, δεν αποκαλύπτω τί βαθμό πήρα) και τα βιβλία με τη διδαχθείσα ύλη πήραν τη θέση τους στη βιβλιοθήκη, να μαζεύουν σκόνη τα τελευταία πέντε χρόνια...Μέχρι πριν από 2-3 μέρες, οπότε και αποφάσισα να ταράξω την ηρεμία τους. Είπα "ας παν στην ευχή τα παλιά" κι άρχισα να ξεφυλλίζω το "...δεν άνθησαν ματαίως" (Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, εκδ. Νεφέλη). Πρόκειται για μια Ανθολογία Υπερρεαλισμού. Ξεφυλλίζοντας το, συναντήθηκα και πάλι με την "Μαρίνα των Βράχων" του Ελύτη, τη "Σκοπιά" του Εμπειρίκου (ο τίτλος του βιβλίου προέρχεται από έναν στίχο αυτού του ποιήματος), με τον Σαχτούρη, τον Βαλαωρίτη, την Μέλπω Αξιώτη και πολλούς ακόμα, Έλληνες αλλά και ξένους, εκφραστες του υπερρεαλισμού...Δοκίμια, ντοκουμέντα, σχόλια... Είναι απίστευτο πόσο διαφορετικά μου φάνηκαν όλα αυτά τα κείμενα έπειτα από τόσα χρόνια, τώρα που είμαι απαλλαγμένη από το άγχος της εξεταστικής και τα διάβασα για την πάρτη μου και μόνο. Πόσο πιο ξεκάθαρα και κατανοητά. Καλώς ή κακώς, όταν γνωρίζεις ότι θα βαθμολογηθείς , καμιά φορά εστιάζεις περισσότερο στο πως θα τσιμπήσεις τον βαθμό και όχι στο τί θα μάθεις (και δεν βγάζω τον εαυτό μου απέξω).

Αυτό που κράτησα από την "επανασύνδεσή" μου με τον υπερρεαλισμό είναι ένα ποίημα του Νίκου " τα ποιήματα τα ζεί κανείς,δεν τα γράφει" Εγγονόπουλου. Το είχα ξεχωρίσει τότε, το ξεχώρισα και τώρα. Τελικά ορισμένα πράγματα δεν αλλάζουν...

Ποίηση 1948

τούτη η εποχή
του εμφυλίου σπαραγμού
δεν είναι εποχή
για ποίηση
κι άλλα παρόμοια:
σάν πάει κάτι
νά
γραφή
είναι
ως αν
να γράφονταν
από την άλλη μεριά
αγγελτηρίων
θανάτου

γι'αυτό καί
τά ποιήματά μου
ειν' τόσο πικραμένα
(και πότε -άλλωστε-δεν ήσαν;)
κι είναι
-προ πάντων-
καί
τόσο
λίγα

13 σχόλια:

  1. ειδες καμμια φορα;

    φοβερα λογια ομως..

    την καλημερα μου στα παπουτσακια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Aυτά τα γατιά κάπου τα έχω ξαναδεί. Είσαι η κόρη της Δημιουργίας; Μα βέβαια άξιο τέκνο της καλής μας Κατερίνας.
    Τώρα όσον αφορά τον Υπερεαλισμό τον είχα εργασία στο δεύτερο έτος Ιστορίας της Τέχνης και με είχε συνεπάρει ο Μπρετόν και η παρέα του. Βέβαια δε ήταν εξεταστική, η ηλικία μεγαλύτερη κι οι πηγές που είχα βρει πολύ καλές. Ο τρόπος που παρουσιάζεται το όποιο θέμα σε ένα βιβλίο, καθορίζει και τη στάση μας απέναντι σ' αυτό.
    Την καλησπέρα μου Dorothy.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @ αγκαλιές του φεγγαριού
    Είδα! Μεταξύ μας,όμως, πολύ θα ήθελα να ήμουν ακόμα φοιτήτρια κι ας με επισκεπτόταν ο Μπρετόν στους εφιάλτες μου! Φιλιά, καλό σου βράδυ!

    @Margo
    Ναι, η κόρη της είμαι!
    Είχαμε κάνει στη σχολή ένα εξάμηνο για τον υπερρεαλισμό και στην "Ιστορία της Τέχνης" (είχε συμπέσει με την έκθεση Dali στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το 2002 αν θυμάμαι καλά.Μας είχε ξεναγήσει η καθηγήτριά μας. Μαγεία!). Είχε περισσότερο ενδιαφέρον από τη λογοτεχνία, κατά τη γνώμη μου.Ολα αυτά τα έργα που μοιάζουν να έχουν βγεί από όνειρο... Λατρεύω τη "Femme a Tete De Roses" του Dali!
    Καλό σου βράδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Εγω παντως εχω ενα μηνυμα ανακουφισης φυλαγμενο στο κινητο -περασα τη λογοτεχνια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Dorothy,
    ξέρεις πόσοι μαθητές έχουν σιχαθεί τη λογοτεχνία εξαιτίας του τρόπου που αυτή διδάσκεται;;; Ανάλογες εμπειρίες είχα και εγώ στις σπουδές μου. Εγώ την είχα πατήσει με την "Αφηγηματολογία". Το βιβλίο αν το δεις είναι κουρέλι από το πέταμα εδώ κι εκεί. Μετά από χρόνια όμως το άνοιξα πάλι και έμαθα στα αλήθεια και συνειδητά όσα έπρεπε να μάθω τα χρόνια του πανεπιστημίου.
    Τι να γίνει... Έστω, το κέρδος είναι η αφορμή...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @Δημιουργία
    Να το κρατήσεις, είναι ιστορικό ντοκουμέντο!

    @twinkle
    Εχεις απόλυτο δίκιο, για τον τρόπο διδασκαλίας και το πόσο πολύ επηρρεάζει τους μαθητές/φοιτητές. Αυτή η "Αφηγηματολογία" ακούγεται πολύ μπελαλίδικη :ρ Ασχετο, αλλά η Τίνκερμπέλ σου μου αρέσει πολύ! Καλό σου βράδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. ομορφα λογια...εγω εχω διαβασει λιγο εμπειρικο..ομολογω τον πρεβερ δεν τον ηξερα..αλλα παντα μαθαινουμε σε οποια ηλικια κι αν ειμαστε σημαντικα [ραγματα...αρκει να θελουμε..καλα εκανες και ξαναανοιξες παλια βιβλια..χωρις το αγχος των εξετασεων σιγουρα η γνωση ειναι και διασκεδαση μαζι και πιο αποδοτικη....σε φιλω ντοροθυ.....


    αληθευει οτι εισαι η κορη της δημιουργιας?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ντόροθυ?
    Αχαχαχα!!!Εγω ειμαι αφορμη για ολα αυτα κοριτσαρα μου?
    Τιμη μου και καμαρι μου δηλαδη!
    Κοιτα να σου πω κατι ...με την λογοτεχνια μπορει να παιδευτικες λιγο αλλα με καποια αλλα πιστευω οτι ησουν καταπληκτικη.
    Εχω καταλαβει απο το πρωτο πρωτο σχόλιο σου οτι εχεις μια φοβερα αναπτυγμενη κρίση για τα πραγματα γυρω σου.Κι οτι οι αποψεις σου ειναι κοφτερες σαν ξυράφια.
    Αυτο ηταν που μ αρεσε σε σενα απο την αρχη.
    Σ ευχαριστω ,σε φιλω και συνέχισε ετσι κουκλα μου.Μπραβο σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @παπαρούνα
    Κάποια πράγματα δεν μπορούν να διδαχθούν σαν τα μαθηματικά ή τη γραμματική και είναι, όντως, πολύ όμορφο να μπορείς να τα διαβάζεις με τους δικούς σου ρυθμούς.Και, ναι, είμαι η κόρη της Δημιουργίας! Καλό σου βράδυ!

    @Faraona
    Εσύ, εσύ! (έβαλε βέβαια, και ο κύριος Πρεβέρ το χεράκι του) Αν δεν είχες κάνει το post, ακόμα παρεξηγημένοι θα ήμασταν με τον Μπρετόν και τα άλλα παιδιά! Να βάζεις τέτοια θέματα για συζήτηση στην Αψινθο, να γυμνάζουμε και το μυαλό μας. Σ'ευχαριστώ πολύ και για τα καλά σου λόγια. Καλό σου βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Καλησπέρα,
    κοίτα όμως που εσύ θα με βάλεις να διαβάσω Πρεβέρ Σαββατιάτικα!
    Και επειδη εκ των πρωτέρων ξέρω ότι δεν θα το μετανιώσω για ότι ακυρώσω σε ευχαριστώ.
    να έχεις ένα όμορφο βράδυ σαββάτου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. @George
    Καλή ανάγνωση λοιπόν! Καλώς ήρθες, καλό βράδυ και σε σένα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλησπέρα , πάντα αργοπορημένη !!
    Μ άρεσε αυτό που διάβασα !!
    Eίδες τελικά πως διαβάζεις υπό πίεση κάποια πράγματα και πώς όταν το κάνεις με την βούλησή σου και ελεύθερα , χωρίς άγχος , μόνο για προσωπική ανάγκη και ευχαρίστηση??
    Και μιλάμε για το διάβασμα των ίδιων βιβλίων !!!!
    Βέβαια αν κρίνω από την γραφή σου , τίποτα δεν πάει χαμένο , έστω και μ αυτό τον τρόπο του αναγκαστικού διαβάσματος, έχεις αναπτύξει ευχέρεια και άνεση στο σκεπτικό και στο γράψιμο σου !!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. @Αθηνά
    Καλώς την! Χαίρομαι που σου άρεσε! Για να μην είμαι αχάριστη, η σχολή μου ήταν από τις λίγες που προσφέρουν -εκτός από κάποια μαθήματα/βάσανα, καλή ώρα- και πολλά άλλα δημιουργικά και ευχάριστα. Αλλά μου αρέσει να γκρινιάζω, χα-χα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Έτοιμοι για απογείωση?